دررفتگی مفصل آرنج

تعریف دررفتگی مفصل آرنج:

مفصل آرنج از سه استخوان تشکیل میشود. در بالا استخوان بازو قرار دارد و در پایین دو استخوان ساعد یعنی زند زیرین و زند زبرین در تشکیل مفصل آرنج شرکت میکنند. زند زیرین همان استخوانی است که در طرف انگشت کوچک دست قرار گرفته است و زند زبرین استخوانی است که در طرف شست دست است .

در دو طرف مفصل آرنج یعنی در طرف خارج و داخل آن لیگامان هایی وجود دارد که مفصل آرنج را پایدار نگه میدارند. لیگامان هایی که در قسمت خارجی قرار دارند استخوان بازو را به استخوان زند زبرین یا رادیوس متصل میکند و لیگامان هایی که در قسمت داخلی مفصل آرنج قرار دارند استخوان بازو را به استخوان زند زیرین یا اولنا متصل می کنند. دررفتگی به حالتی میگویند که در آن دو سطحی که مفصل را تشکیل میدهند از یکدیگر جداشوند. به بیان دیگر استخوان هایی که یک مفصل را درست میکنند ارتباط آناتومیک خود نسبت به یکدیگر را از دست میدهند. گاهی اوقات سطوح مفصل کاملاً از هم جدا نمیشوند، گرچه وضعیت صحیح آناتومیک را نسبت به هم ندارند ولی کاملاً هم از هم جدا نمیشوند و قسمتهایی از سطوح مفصلی با هم در تماس باقی میمانند. به این حالت نیمه دررفتگی ( Subluxation ) می گویند. در هنگام دررفتگی آرنج معمولاً بافت های اطراف مفصل مثل کپسول مفصلی و لیگامان ها آسیب می بینند. این آسیب دیدگی ممکن است بصورت کشیدگی و یا حتی پارگی کامل باشد. در حالات شدیدتر ممکن است همراه با دررفتگی، شکستگی استخوانی هم در مفصل آرنج اتفاق بیافتد و یا حتی به عروق و اعصابی که از ناحیه آرنج عبور میکنند آسیب برسد.

علت دررفتگی مفصل آرنج:

این دررفتگی زیاد شایع نیست ولی شایع ترین مکانیسم ایجاد آن زمین خوردن روی کف دست است در حالتی که فرد دست خود را در حالت کشیده به جلو نگه داشته است. با برخورد کف دست به زمین نیرویی از طرف زمین به دست وارد میشود. این نیرو به طرف بالا سیر کرده و از طریق ساعد به آرنج رسیده و موجب دررفتگی آرنج میشود.

مکانسیم دیگر دررفتگی آرنج تصادف اتومبیل است. موقعی که اتومبیل بر اثر برخورد از جلو به مانع ناگهان متوقف میشود. سرنشین برای برخورد نکردن به داشبورد دست خود را به جلو میاورد و نیرو با همان مکانیسم زمین خوردن به آرنج منتقل شده و موجب دررفتن آن میشود. در بعضی افراد مفصل آرنج ذاتاً شل است. در بعضی دیگر قوس زائده اولکرانون کم است. در این گروه ها ممکن است احتمال دررفتگی آرنج بدنبال ضربه بیشتر باشد .

علایم و تشخیص دررفتگی مفصل آرنج:

معمولاً علائم واضح و به صورت تغییر شکل آرنج همراه با درد شدید است. بعد از مدتی آرنج متورم میشود. بیمار آرنج در رفته را با دست مقابل گرفته و از حرکت آن جلوگیری میکند. هر گونه حرکت آرنج با درد شدید توام است. معمولاً بعد از مدت کوتاهی از ضربه، قسمت داخلی مفصل کبود میشود . پزشک معالج از رادیوگرافی ساده برای تشخیص دررفتگی کمک میگیرد. عکس برداری از آرنج میتواند جهت جابجایی استخوان ها و وجود یا عدم همراهی شکستگی با دررفتگی را نشان دهد.

درمان دررفتگی مفصل آرنج:

 مانند هر دررفتگی دیگر باید بسرعت اقدام به جااندازی دررفتگی کرد. بهتر است جااندازی در اطاق عمل و با بیهوشی عمومی انجام شود ولی میتوان آنرا در بخش اورژانس هم انجام داد. قبل از اقدام به جااندازی، درد بیمار با تجویز داروهایی کم میشود . برای جااندازی ابتدا کم پزشک، در طرف بالای سر بیمار قرار گرفته و بازوی بیمار را میگیرد. پزشک در طرف پای بیمار ایستاده و با یک دست، مچ دست بیمار را میگیرد و آرنج را خم می کند. سپس ساعد را در امتداد طولش میکشد و در همان حال با دست دیگر زائده اولکرانون را به سمت جلو هل میدهد. بعد از جااندازی، کل اندام فوقانی در یک آتل گذاشته شده تا بمدت یک تا دو هفته بی حرکت شود. در این بیماران حرکات آرنج باید خیلی زود شروع شود وگرنه آرنج دچار محدودیت حرکتی خواهد شد.

عوارض دررفتگی مفصل آرنج:

اعصابی که از اطراف مفصل آرنج عبور میکنند ممکن است در حین در رفتگی دچار کشیدگی شده و فلج شوند. خوشبختانه اکثر این فلج ها موقتی بوده و پس از چند هفته خودبخود بهبود می یابند.

شریان بازویی نیز ممکن است به علت کشش زیاد در حین در رفتگی مفصل آرنج صدمه ببیند. استخوان سازی نابجا میتواند موجب محدودیت حرکتی آرنج شود. محدودیت حرکتی نیز خود یکی از عوارض شایع دررفتگی است و به علت چسبندگی بافت های اطراف و داخل مفصل ایجاد میشود.